Poznaj świat soczewek okularowych: Przewodnik po materiałach i parametrach
Wybór odpowiednich soczewek okularowych to klucz do komfortu widzenia i satysfakcji z noszenia okularów. Materiał, z którego są wykonane, ma fundamentalne znaczenie dla ich właściwości. Poniżej przedstawiamy przegląd najważniejszych cech, aby ułatwić podjęcie świadomej decyzji.
Zacznijmy od podzielenia materiałów na mineralne (czyli szklane) i organiczne (czyli plastikowe). Należy zaznaczyć, że obecnie materiały mineralne są rzadko stosowane ze względu na trudniejszą obróbkę, zwiększony ciężar i ryzyko stłuczenia. Jednak wielu producentów ma je w swojej ofercie, gdyż w niektórych sytuacjach wciąż są lepszym wyborem.
Mineralne czy organiczne
Soczewki mineralne cechują się doskonałą przejrzystością i wyjątkową odpornością na zarysowania. Oferują też najwyższe dostępne współczynniki refrakcji (np. 1.90), co pozwala na tworzenie bardzo cienkich szkieł przy dużych mocach. Są jednak cięższe i bardziej podatne na stłuczenia, co stanowi ryzyko dla bezpieczeństwa, zwłaszcza u dzieci i osób aktywnych. Obróbka szkła jest ograniczona – nie zaleca się rowkowania ani wiercenia.
Soczewki organiczne, takie jak CR39, trivex czy poliwęglan, są znacznie lżejsze i bardziej odporne na uderzenia, co czyni je bezpieczniejszym wyborem. Choć ich naturalna odporność na zarysowania jest dużo mniejsza niż szkła, nowoczesne powłoki utwardzające skutecznie niwelują tę różnicę. Materiały organiczne dają szerokie możliwości obróbki, w tym montaż w oprawach typu "na żyłkę" (rowkowanie) czy "bezramkowych" (wiercenie).
Bezpieczeństwo i lekkość to domena soczewek organicznych, podczas gdy materiały mineralne królują pod względem naturalnej twardości i możliwości uzyskania ekstremalnie cienkich soczewek. Wybór zależy od priorytetów użytkownika.
-
Przejrzystość
Przejrzystość soczewki, czyli jakość odwzorowania obrazu, jest ściśle związana z tzw. liczbą Abbego. Im wyższa wartość tej liczby, tym mniejsza aberracja chromatyczna – niepożądane zjawisko rozszczepienia światła, objawiające się kolorowymi obwódkami wokół obserwowanych przedmiotów. Dodatkowo, powłoka antyrefleksyjna znacząco poprawia przejrzystość, eliminując odbicia światła od powierzchni soczewki i zwiększając kontrast widzenia.
Najlepszy: mineralny 1.52 oraz organiczny 1.50
-
Grubość
Grubość soczewki zależy w pierwszej kolejności od jej mocy korekcyjnej oraz wielkości wybranej ramki. Jednak można ją również redukować wybierając materiał o wysokim współczynniku refrakcji (indeksie). Im wyższy indeks, tym efektywniej materiał załamuje światło, co pozwala na wykonanie cieńszej soczewki o tej samej mocy. Cieńsze soczewki to nie tylko estetyka, ale często i większa wytrzymałość mechaniczna materiałów wysokoindeksowych. Należy jednak pamiętać, że wyższy indeks często wiąże się z niższą liczbą Abbego, czyli potencjalnie większą aberracją chromatyczną. Wybór to kompromis – nie zawsze najwyższy indeks jest optymalny.
Najlepszy: mineralny 1.90 oraz organiczny 1.74
-
Krzywizna
Krzywizna bazowa to wypukłość przedniej powierzchni soczewki. Dla zachowania estetycznego wyglądu krzywizna szkła musi być dopasowana do krzywizny wybranej oprawy - w przeciwnym razie będzie wystawać. Krzywizna soczewki w pierwszej kolejności zależy od jej mocy korekcyjnej, wielkości wybranej ramki oraz konstrukcji. Ma na nią wpływ, choć w mniejszym stopniu, również wybór materiału - im wyższy współczynnik refrakcji (indeks) materiału, tym mniejsza krzywizna jest potrzebna do uzyskania tej samej mocy optycznej. To pozwala na stosowanie bardziej płaskich soczewek, co jest korzystne estetycznie i umożliwia montaż w szerszej gamie opraw okularowych, szczególnie tych o mniejszym wygięciu.
Najlepszy: mineralny 1.90 oraz organiczny 1.74
-
Ciężar
Na ciężar gotowych okularów wpływa przede wszystkim rodzaj i wielkość wybranej oprawy. Jednak przy tej samej oprawie i mocy korekcyjnej, ostateczny ciężar soczewek zależy od gęstości użytego materiału oraz jego indeksu. Cieńsza soczewka (wyższy indeks) nie zawsze oznacza lżejszą, szczególnie w przypadku materiałów mineralnych, które są gęstsze od organicznych. Dla porównania najczęściej używane materiały organiczne posiadają gęstość od 1.32 do 1.46 g/cm³. Materiały mineralne są zwykle dwukrotnie cięższe z gęstością od 2.40 do nawet 3.99 g/cm³. Ewenementem pod względem niskiej wagi jest trivex z gęstością 1.11 g/cm³, posiadający jednocześnie bardzo dużą odporność na uszkodzenia mechaniczne. Czyni go to idealnym wyborem do okularów sportowych i ochronnych, ale też okularów dla dzieci.
Najlepszy: trivex 1.53
-
Wytrzymałość
Należy rozróżnić odporność na zarysowania (twardość) od odporności na pęknięcia czy stłuczenia (wytrzymałość). Materiały mineralne są twardsze i bardziej odporne na zarysowania, ale jednocześnie kruche. Materiały organiczne, jak poliwęglan czy trivex, charakteryzują się znacznie wyższą odpornością na uderzenia, chroniąc oko przed urazami. Aby zniwelować ich mniejszą naturalną twardość, stosuje się specjalne powłoki utwardzające, które znacząco zwiększają odporność na zarysowania, zbliżając je w niektórych przypadkach nawet do poziomu soczewek mineralnych. Wybierając soczewkę plastikową w połączeniu z wysokiej klasy powłoką uszlachetniającą otrzymujemy najlepsze połączenie: wytrzymały materiał z twardą powierzchnią.
Najlepszy: trivex 1.53
-
Ochrona UV
Promieniowanie ultrafioletowe (UV) jest szkodliwe dla oczu. Różne materiały soczewek oferują zróżnicowany stopień naturalnej ochrony przed UV. Na przykład poliwęglan i trivex blokują je niemal całkowicie bez dodatkowych uszlachetnień. W przypadku innych materiałów, jak CR39 czy szkło mineralne, pełną ochronę przed UV można uzyskać poprzez zastosowanie specjalnych powłok lub barwień absorbujących. Pełna ochrona jest szczególnie ważna przy barwieniach i okularach przeciwsłonecznych.
Najlepszy: trivex 1.53 oraz wysokoindeksowe organiczne 1.60, 1.67, 1.74
-
Montaż
Soczewki okularowe montuje się do opraw na kilka sposobów: poprzez fazowanie krawędzi (do pełnych opraw), rowkowanie (do opraw "na żyłkę") lub wiercenie otworów (do opraw bezramkowych, tzw. "patentek"). Materiały mineralne, ze względu na swoją kruchość, nadają się wyłącznie do montażu w pełnych oprawach. Rowkowanie i wiercenie generują naprężenia wewnętrzne w materiale, dlatego te metody montażu są zalecane tylko dla materiałów o wysokiej elastyczności i odporności na pękanie, takich jak trivex czy poliwęglan.
Najlepszy: trivex 1.53
Pod okiem ekspertów zamówienie nowych okularów staje się prostsze. W naszym salonie optycznym zapewniamy profesjonalne wsparcie na każdym etapie tego procesu. Zapraszamy do rozpoczęcia od umówienia się na badanie wzroku.